Bir Düşünceden Bin Endişeye – Overthinking

Bazen kendimi aynı düşüncenin içinde sıkışıp kalmış gibi buluyorum. Defalarca düşündüğüm, dönüp dolaşıp yine aynı noktaya vardığım anlar var. Hani bir şarkıyı tekrar tekrar dinlersin ya—başta keyifli, sonra baş ağrısı… İşte overthinking tam da öyle.

Bir konu üzerine makul ölçüde kafa yormak elbette değerli; karar verirken bizi daha bilinçli yapar. Ama iş, sürekli aynı ihtimalleri kafada çevirmeye, geçmişin “keşke”lerine saplanmaya ya da geleceği yüzde yüz garantiye almaya çalışmaya dönüştüğünde, düşünmek dostluktan çıkıp yük oluyor. Benim gözlemim şu: Overthinking’in kökü çoğu zaman kontrol isteği. “Ya şöyle olursa?” ya da “Ya olmazsa?” diye diye, basit bir karar bile koca bir dağa dönüşüyor. Zihin yoruluyor, uyku kaçıyor, insan kendinden bile şüphe eder hale geliyor.

Çare var mı? Bence var. Kısa bir yürüyüşe çıkmak, derin nefes almak ya da “Bunun üzerine on dakika düşüneceğim, sonra bırakacağım” diyebilmek çok işe yarıyor. Çünkü bazen çözüm, daha çok düşünmekte değil, bırakabilmekte saklı. Yaşar Kemal bir röportajında, “En büyük cesaret, insanın kendine rağmen yaşamasıdır” demişti. Bu söz bana hep, zihnin oyunlarını aşabilmeyi hatırlatıyor. Marcus Aurelius ise binlerce yıl önce şunu yazmış: “Zihnin neyle meşgulse, hayatın da odur.” İnsanın düşündükleri, yaşamını şekillendiriyor—ama fazla düşünmek bir düşünceden bin endişeye dönüşüyor.

Hayatın tadı, düşünceleri hafifletip yaşadığımız ana dönebildiğimizde çok daha gerçek oluyor. Bunun için küçük adımlar atmak mümkün: Zihni yakalayıp fark etmek, düşünmek yerine harekete geçmek, zaman sınırı koymak, anda kalabilmek ve güvenilen birine paylaşmak… Bunlar basit görünebilir ama fazla düşünmenin yükünü hafifletiyor. Ben fark ettim ki zihnimi susturmaya çalıştıkça değil, kabullenip bıraktıkça rahatladım. Belki de gerçek huzur, düşüncelerimizi kontrol etmeye çalışmakta değil, onlarla barışıp yolumuza devam edebilmekte saklı.

Yazar Eral Sönmez

Psikolog, Tur Rehberi, Stratejist, Yaşam Koçu, Kültür Araştırmacısı