Gökhan Çakır
İvmelenme ve yakıt ekonomisi sorunu aşılan otomatik vites araçlar oldukça yaygınlaşmaya başladı. Etrafımızda sırf otomatik olmadığı için arabasını satmaya karar veren insanları duyar olduk. Peki, hangi otomatik vites arabayı almalıyız, alırken ve kullanırken nelere dikkat etmeliyiz, birde şu bahsi geçen yarı otomatik araçlar nedir?
Otomobillerde üç tip şanzıman kullanılmaktadır. Düz vites, otomatik ve hem düz hem de otomatik sürüş seçeneklerinin ikisini birden veren halk arasında yarı otomatik olarak bilinen şanzımanlar. Otomatik ve düz vitesler hepimizin malumu. Kafalar, “yarı otomatik” denilen hem düz hem otomatik sürüş seçeneğini veren şanzımanlarda karışıyor. Aslında yarı otomatik diye bir kavram yok. Bu bizim uydurduğumuz bir tabir. Düz vites şanzımanların robotize edilerek otomatikleştirilmesi sonucu oluşan vites türleridir bunlar. Bunlarda da otomatik araçlarda olduğu gibi sadece fren ve gaz pedalları vardır. Sürüş esnasında dilerseniz vitesi otomatikten manuele herhangi bir pedala basmadan geçirip kendiniz değiştirebiliyorsunuz. Bu şanzıman tiplerini Mercedes, Bmw gibi büyük markalar da tercih etmekteler. Neredeyse firmaların tamamı artık otomatik vitesli araçlarında bu vites türünü kullanmaya başladı.
Günümüzde otomobil markalarının bir kısmı kendi şanzımanlarını üretirken büyük bir kısmı neredeyse lastik firmalarıyla anlaştıkları gibi şanzıman firmalarıyla anlaşmaktadırlar. Örneğin Wolkswagen, Seat ve Skoda kendi üretimleri olan DSG vitesi kullanırken, Honda Toyota, Renault benzinli araçlarında cvt şanzımanı kullanmaktalar. CVT şanzıman nedir bir bakalım hemen. Bu da size Honda’nın kalitesini ispatlamış otomatik vitesini başka markalarda da kullanabilme imkanı vermekte, haliyle alabileceğiniz ürün yelpazesi genişlemektedir. Bazı otomobil markaları aynı otomobilin benzinli ve dizel versiyonlarında farklı şanzımanlar kullanabilmekteler. Örneğin Corollanın benzinli versiyonlarında cvt, dizel versiyonlarında multitronik şanzımanı, Megan’ın benzinli versiyonu yine cvt vitesi kullanırken, dizel versiyonu edc vitesi kullanmaktadır.
https://www.youtube.com/watch?v=sR8uD4cI2yc
Yeri gelmişken dizel otomobillerde otomatik vites olayı daha bir çetrefilleşmektedir. Birçok marka benzinli otomatikte istenilen verimi yakalarken dizelde hüsrana uğramışlardır. Özellikle dizel otomatiğe yönelenler daha bir dikkatli olmalılardır.
Bazı şanzımanlar kaliteli sürüş keyfi verirken bazıları yakıt ekonomisi sağlamakta, bazıları da düşük tamir ve değişim maliyetleri sunmaktadırlar. Bütçeniz ve önceliklerinize göre şanzıman seçim yapmanızda fayda vardır. Örneğin yaşı ve kilometresi fazla bir araca talipseniz şanzımanın tamir hatta değişimi hesaplı olmalıdır. Değişim ifadesine şaşırmayın zira şanzımanların da bakım ve kullanıma göre değişebilen bir ömrü vardır. Bazı şanzımanlar düşük yakıt tüketimi vaat etmekle beraber gerçekten de kötü bir sürüş keyfi verebilmektedirler. Bu yüzden alacağınız aracın test sürüşünü muhakkak yapın. Hatta aracın aynısını bir günlüğüne kiralayarak denemenizi şiddetle tavsiye ederim. Bu sayede aracı neredeyse en uygun yol ve trafik koşullarının sağlandığı 20 dakikalık test sürüşünde değil de gerçek trafikte yeterince uzun soluklu bir deneme ile tanıma fırsatınız olur. Dünyanın parasını bir arabaya vermeden önce bir günlük kira bedelinin pek bir önemi olmayacaktır.
Birde tork meselesi var. Tork kabaca motorun minimum yakıtla tekerleklere ilettiği maksimum güce denir. Teknik verilerde maksimum tork diye geçer. Motorların bir kısmı maksimum torkunu bir devirde verirken ( örneğin Maksimum tork 2700Devir/dakika), diğer bir kısım da bunu sadece belirli bir devirde değil de, bir devir aralığında verir (örneğin Maksimum 1500-2500 devir/dakika). Fabrika verilerine baktığınızda yakıt tüketimi açısından iki motor arasında pek bir fark yokmuş gibi görünür ama gündelik kullanımda öyle değildir. Sadece bir noktada maksimum torka ulaşan araçlar gündelik kullanımda daha çok yakıt tüketirler. Çünkü ortalama bir sürücünün hele de otomatik vitesle bu devir anını sürekli yakalaması oldukça zordur. Haliyle bu tür araçlarla fabrika yakıt verilerine ulaşmanız pek mümkün olmamaktadır. Ama Maksimum torkunu geniş ve düşükten başlayan bir devir aralığında veren motorlarla fabrika verilerine yaklaşmanız oldukça mümkün. Zira genelde şanzımanlar bu devirlerin altında ve üstünde vites değiştirecek şekilde üretiliyorlar. Hele de otomatik viteste yumuşak bir kullanımla maksimum tork aralığında kalmanız ve bu sayede düşük yakıt tüketimine ulaşmanız oldukça kolaylaşmaktadır.
Otomatik vitesli araç alıyorsanız her şeyden önce şanzıman aldığınızı, diğerlerinin daha sonra geldiğini unutmamanızı tavsiye ederim.
Kalın Sağlıcakla..
