Erhan KALKAN
Meslek lisesi mezunları başta olmakla beraber, öğrenim yılları içinde staj yapanlar, staj sigortasının sigortalılık başlangıcı olarak kabul edilmesi için zorlu mücadelelerine devam ediyor. Erkekler için şu an elle tutulur bir avantajı olmamasına rağmen bu durum kadınlara önemli bir avantaj sunuyor olması herkes tarafından maalesef bilinmiyor veya çok az bir kesim bu konudan haberdar.
Stajyer olarak çalışan kişiler, sadece iş kazası ve meslek hastalıkları için kısa vadeli sigorta primleri ödeniyor. Bunu oransal olarak ifade edersek asgari ücretin %2’si. Staj sigortası stajyere, herhangibir iş kazası veya meslek hastalığı durumunda sağlık güvencesi veriyor. Staj süresi içerisinde uzun vadeli sigorta primleri ödenmesi söz konusu olmuyor. Bu sebeble staj döneminde yapılan sigorta emeklilik, yaşlılık, malullük ve ölüm aylıkları bağlanırken dikkate alınmıyor.
Sürekli değişen kanunlarla bu durum kadınlarda önemli bir avantaj sağlıyor. Kadınlar, doğum yaptıktan sonra işsiz kalınan süreleri borçlanabiliyorlar. Her bir çocuk için iki yıl, toplam da ise altı yıla kadar “üç çocuk için” borçlanma yapabilme hakkı var. Buradan şu anlamı çıkarmamak ta fayda var. Bu sizleri erken emekli etmiyor, sadece eksik olan prim günlerinizi tamamlamanız için size bir fırsat veriyor. Kadınların doğum borçlanması yapabilmesi için sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra çocuk sahibi olmaları gerekiyor. İşte staj döneminde yapılan bu sigorta, kadınlar için eksik olan primlerini tamamlamaları için bir avantaj sağlıyor. Kadın, sigortalı olarak çalışmaya çocuk doğduktan sonra başlamış olmakla birlikte, doğum yapmadan önce öğrencilik hayatında onun adına staj sigortası yaptırılmışsa borçlanma yapabiliyor. Örneğin, 1998 yılında doğum yapan bir kadın ilk defa sigortalı çalışmaya 2001 de başlamış olsa dahi 1993 yılında öğrencilik döneminde yapılan staj sigortası doğum borçlanması yapması için hak kazandırıyor.
Borçlanma yapmak için, çocuk dünyaya geldikten sonraki borçlanılacak sürelerde kişinin sigortalı olarak çalışmamış olması gerekiyor. Durumu yine bir örnekle açıklamamız gerekirse, üç çocuğu olan bir kişi ilk çocuk doğduktan sekiz ay sonra ikinci çocukta bir yıl üçüncü çocukta iki yıl işsiz kalmışsa toplamda üç yıl dört ay süre ile borçlanma yapabilir. Sigortalı olarak çalışmakta iken analık süresince raporlu olup sonrasında işine devam edenler için borçlanma hakkı bulunmamaktadır. Doğum borçlanması hakkından sigortalı olarak çalışan tüm kadınlar yararlanabiliyor.
Bir çoğumuz var olan mevcut günlerimizin eksik olması, nasıl tamamlayıp emekli olacağız diye düşünürken karşımıza çıkan yasal fırsatları iyice gözden geçirip eksik günlerimizi tamamlamamız faydalı olacaktır.
