Şaka mı Yapıyorsunuz?

Gülmek, en insani davranışlarımızdan biridir. Sebebi ne olursa olsun o an bizi gülümseten her şey bizi rahatlatır ve olumlu bir etki uyandırır içimizde. Biri karşımıza çıksa veya yanımıza gelse birkaç bir şey söyleyip neşemizi yerine getirsin istesek de bazen farkında olmadan hayatımızı alt üst edecek şakalara maruz kalabilmekteyiz. Özellikle gelişme çağında yapılan bu tür eylemler fiziksel ve zihinsel gelişimimizi “şakayı yapan” olumlu etkiliyor gibi görünse de genellikle “şakaya maruz kalan” olumsuz etkiler bırakır.

Çoğu zaman şaka yapmayı bir eğlence aracı olarak kullanırız. O an karşımızdaki kişinin duygu ve düşünceleri ne olabileceği ile ilgili değil kendimizin o an ne hissedeceği önemlidir. Yapılan şakaya gösterilen aşırı bir tepki varsa hemen “bu sadece bir şakaydı” deyip işin içinden sıyrılmak isteriz. İnsanların kişilikleri farklılık gösterdiklerinden herkesin aynı şakaya benzer tepkiler vermesi beklenemez bir durumdur. Karşımızdaki insanı iyi tanımalı, hangi davranışımızın, eylemimizin veya sözcüklerimizin eylemi gerçekleştireceğimiz kişi üzerinde nasıl bir etki bırakacağını iyice ölçüp tartmalıyız.

Doğum anından itibaren gelişmekte olan insanların gelişim süreçleri göz önüne alınarak şakaların dozu ve içeriği iyi belirlenmelidir. Şakanın rahatsız edici, gurur kırıcı, güven sarsıcı temellere dayandırılmamalı, her iki tarafında keyif alacağı bir süreç olacak şekilde eylemler yapılmalıdır. Gelişmekte olan bir çocuğa “senin annen, baban seni terk etti” söyleminde bulunup ve sonrasında annesini ve babasını gören biri kısa süreli bir travma yaşabilir ve şakayı yapan kişiye ise güveni azalabilir.

Çocuğun yalnızlaşmasını sağlayacak fiziksel kusuruna dayanılarak yapılan şakalar da çocuğun gelişimini olumsuz bir şekilde etkileyecektir. Mesela fazla kiloları olan bir çocuğa sürekli kiloları ile ilgili şaka yapılması fiziksel ve zihinsel gelişimini olumsuz yönde etkileyecek, veya atalarımızın söylediği gibi “birine kırk gün deli dersen deli olur” söyleminde kullandığımız sözcüklerin insanlar üzerinde nasıl bir etki gösterdiğinin apaçık bir ifadesidir.

Unutmamak gerekir ki yaş aralığı ne olursa olsun gülmek amaçlı yapılan eylemlerin, davranışların, şakaların dozu iyi ayarlanmalı, şakaya muhatap olan kişilerin duygularını düşüncelerini fiziksel durumlarını etkileyecek şekilde yapılmalıdır.  Biz eğlenelim derken başkalarının hayatlarını karartmayalım. Son olarak Yunus Emre’nin şu dizelerine yer vermek isterim.

“Söz ola kese savaşı, söz ola bitire başı”